15 kwietnia 2025 r. gościła w naszym instytucie z wykładem pt. "O współczesnej graficznej satyrze politycznej" dr hab. Natalia Mielczarek. Wykład poruszył fascynujący temat ewolucji graficznej satyry politycznej, od jej początków w gazetach po współczesne memy i ich wpływ na komunikację polityczną.
Abstrakt
Graficzna satyra polityczna towarzyszy nam od początku istnienia gazet. Co interesujące, pierwszy rysunek satyryczny w Stanach Zjednoczonych został opublikowany 22 lata przed powstaniem państwa. Przy pomocy obrazu pokrojonego węża i podpisu składającego się z trzech krótkich wyrazów, rysunek skutecznie ostrzegał przed kłótniami między koloniami. Obecna graficzna satyra polityczna, oprócz takich klasycznych rysunków satyrycznych mających korzenie w karykaturze europejskiej, obejmuje też memy, które stały się najpopularniejszym językiem wizualnym Internetu.
W swoich badaniach naukowych zajmuję się właśnie takimi tekstami wizualnymi i ich de- i rekontekstualizacją oraz konsekwencjami tych procesów dla znaczenia i funkcji, jakie te obrazy pełnią wobec odbiorców mediów. Obok memów i satyry graficznej interesują mnie też zdjęcia prasowe, ikony fotograficzne, plakaty, transparenty i inne obrazy, które odgrywają aktywną rolę w codziennej produkcji kultury wizualnej. Ponadto, ciekawią mnie procesy retoryczne, które zachodzą, gdy memy się mutują, powielają i rozpowszechniają w sieci. Interesuje mnie, co ludzie robią z zawartością rysunku, jak również z jego kontekstem i elementami tekstowymi, żeby zmienić treść, znaczenie i funkcje obrazu. Na przykład, jak to możliwe, że komiks o żabie z wczesnych lat dwutysięcznych staje się skrajnie prawicową propagandą podczas amerykańskich wyborów prezydenckich w 2016 roku, albo anty-prezydencki mem w ciągu paru miesięcy przeistacza się w oficjalny plakat wyborczy właśnie tego prezydenta? Jakie są relacje memów do ich fotograficznych ikon? Jak zmienia się formowanie ikony w dobie mediów społecznościowych?
W swojej prezentacji postaram się odpowiedzieć na część tych pytań w oparciu o własne wyniki i analizę naukową i naświetlę mechanizmy popularnych i codziennych praktyk komunikacyjnych, w które się angażujemy jako społeczeństwo, żeby zrozumieć otaczający nas świat.
Dr hab. Natalia Mielczarek jest torunianką i absolwentką szkoły podstawowej nr. 8 im. Marii Skłodowskiej-Curie i V-go Liceum Ogólnokształcącego w Toruniu. W 1999 roku ukończyła studia na dwóch kierunkach (germanistykę i nauki o komunikacji społecznej i mass mediach) na Vanderbilt University w Nashville, TN. W tym czasie pracowała na praktykach dziennikarskich w toruńskich Nowościach i In Review w Nashville. Dwa lata później ukończyła studia na kierunku dziennikarskim w the Missouri School of Journalism (University of Missouri-Columbia, 2001, pierwsza szkoła dziennikarska na świecie), zdobywając tytuł magistra. Przez kolejne dziesięć lat pracowała jako reporter w gazecie The Tennessean, największym dzienniku stanu Tennessee. W 2010 roku odeszła z redakcji, żeby rozpocząć pracę nad doktoratem w School of Journalism and Mass Communication na The University of Iowa (pierwszy program doktorancki w Stanach Zjednoczonych z nauk o mass mediach). Tam przez sześć lat była asystentką i uczyła dziennikarstwa i multimediów. Doktorat obroniła w marcu 2016 roku. Od sierpnia 2016 pracuje w School of Communication na Virginia Polytechnic Institute and State Univesity w Blacksburg, VA, gdzie w 2023 roku uzyskała „tenure”, czyli ekwiwalent europejskiej habilitacji. Jest członkiem editorial board dwóch czasopism naukowych o zasięgu międzynarodowym, Visual Communication Quarterly and First Monday. W ramach obowiązków akademickich (associate professor) wykłada zasady warsztatów dziennikarskich i multimedialnych, teorię komunikacji wizualnej i historię mass mediów w Stanach Zjednoczonych, gdzie mieszka od 30 lat.
